Bilans, porady patronażowe i testy przesiewowe

 

Od pierwszych dni życia nasze dzieci są poddawane różnym badaniom, testom, których wyniki są zapisywane w tabelkach i porównywane. Wszystko to w celu sprawdzenia, czy dzieci rozwijają się prawidłowo, ponieważ podczas testów przesiewowych czy badań bilansowych można wykryć wiele wad – typu płaskostopie, wady wymowy, czy wzroku.

Częstotliwość porad patronażowych i bilansów przeprowadzanych przez: lekarzy pierwszego kontaktu dziecka, pielęgniarki, higienistki lub pielęgniarki w szkołach, określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Zgodnie z tym rozporządzeniem, lekarz pierwszego kontaktu dziecka przeprowadza badania profilaktyczne w terminach:

• 1-4 tydzień życia dziecka

Porada patronażowa lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, obejmująca badanie podmiotowe i przedmiotowe, z uwzględnieniem rozwoju fizycznego, pomiaru i monitorowania obwodu głowy, oceny żółtaczki, podstawowej oceny stanu neurologicznego oraz badania przedmiotowego w kierunku wykrywania wrodzonej dysplazji stawów biodrowych.

 

• 2-6 miesiąc życia

(w terminach odpowiadających szczepieniom ochronnym) Lekarz sprawdzi m.innymi:  stan neurologiczny dziecka, u chłopców zbada obecność jąder w mosznie, przeprowadzi test rozwoju reakcji słuchowych - w przypadku nieprawidłowego wyniku testu lub stwierdzenia przynależności do grupy ryzyka uszkodzenia słuchu skierowanie do specjalistycznej diagnostyki audiologicznej lub foniatrycznej; zbada czy nie ma wrodzonej dysplazji stawów biodrowych.

 

•  9 miesiąc życia

Lekarz zbada tempo rozwoju fizycznego (pomiary: masy i długości ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej) i psychomotorycznego, oceni wykonanie szczepień ochronnych zgodnie z kalendarzem szczepień, przeprowadzi także test rozwoju reakcji słuchowych.

 

• 12 miesiąc życia 

Lekarz zbada tempo rozwoju fizycznego (pomiary: masy i długości ciała, obwodu głowy i klatki piersiowej) i psychomotorycznego, oceni wykonanie szczepień ochronnych zgodnie z kalendarzem szczepień, przeprowadzi test rozwoju reakcji słuchowych, oceni obecność nowych czynników ryzyka uszkodzenia słuchu, zmierzy ciśnienie tętnicze krwi.

 

• 2 lata

Profilaktyczne badanie lekarskie obejmuje między innymi określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index - BMI) i psychomotorycznego oraz przebytych schorzeń, test rozwoju reakcji słuchowych oraz ocenę rozwoju mowy oraz test Hirschberga w kierunku wykrywania zeza.

 

• 4 lata

Profilaktyczne badanie lekarskie obejmuje między innymi: ocenę obecności czynników ryzyka uszkodzenia słuchu, badanie lekarskie podmiotowe i przedmiotowe w kierunku oceny rozwoju fizycznego (pomiary: wzrostu i masy ciała), w tym określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index - BMI), psychomotorycznego i społecznego oraz ocenę higieny jamy ustnej.

 

• 5 lat

(u dziecka 5-letniego nieodbywającego rocznego obowiązkowego przygotowania przedszkolnego)

Profilaktyczne badanie lekarskie obejmuje: badanie lekarskie podmiotowe i przedmiotowe w kierunku oceny rozwoju fizycznego (pomiary: wzrostu i masy ciała), w tym określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index - BMI), psychomotorycznego i społecznego oraz pomiar ciśnienia tętniczego krwi.

 

• Roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne

(W przypadku niewykonania badania w terminie, testy przesiewowe wykonywane są w klasie I szkoły podstawowej)

Profilaktyczne badanie lekarskie, czyli bilans zdrowia obejmuje między innymi badanie przedmiotowe wraz z oceną:

• rozwoju fizycznego (pomiary: wzrostu i masy ciała), w tym określenie współczynnika masy ciała (Body Mass Index - BMI),
• rozwoju psychomotorycznego
• mowy
• lateralizacji
• układu ruchu
• jamy ustnej
• u chłopców - obecności jąder w mosznie i wad układu moczowo-płciowego

oraz

• wykrywanie zaburzeń układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa, zniekształceń statycznych kończyn dolnych
• wykrywanie zeza (Cover test, test Hirschberga)
• wykrywanie zaburzeń ostrości wzroku
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi
• badanie lekarskie specjalistyczne i diagnostyczne w razie potrzeby
• podsumowanie badania z określeniem zdrowotnej dojrzałości szkolnej i kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego (w tym nauki pływania) oraz ewentualnego problemu zdrowotnego.

 

 

• klasa III szkoły podstawowej

Profilaktyczne badanie lekarskie - bilans zdrowia obejmuje między innymi:

• wykrywanie zaburzeń układu ruchu, w tym bocznego skrzywienia kręgosłupa
• wykrywanie zaburzeń ostrości wzroku i widzenia barw
• podsumowanie badania, z określeniem poziomu i tempa rozwoju fizycznego, rozwoju psychospołecznego (ocena orientacyjna), przystosowania szkolnego, kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz ewentualnego problemu zdrowotnego oraz poradnictwo w zakresie prozdrowotnego stylu życia.

 

• klasa I gimnazjum
  

Profilaktyczne badanie lekarskie - bilans zdrowia obejmuje między innymi:

• wykrywanie zaburzeń słuchu (badanie orientacyjne szeptem), ostrości wzroku i pomiar ciśnienia tętniczego krwi
• badania specjalistyczne lekarskie i diagnostyczne w razie potrzeby
• podsumowanie badania, z określeniem poziomu i tempa wzrastania oraz dojrzewania płciowego, rozwoju psychospołecznego (ocena orientacyjna), przystosowania szkolnego, kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz ewentualnego problemu zdrowotnego.

 

 

• klasa I szkoły ponadgimnazjalnej

Profilaktyczne badanie lekarskie - bilans zdrowia obejmuje między innymi:

• analizę informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od pielęgniarki lub higienistki szkolnej ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych
• badanie rozwoju fizycznego, psychospołecznego, dojrzewania płciowego, układu ruchu, tarczycy, jamy ustnej i skóry
• wykrywanie zaburzeń układu ruchu-między innymi bocznego skrzywienia kręgosłupa, wykrywanie zaburzeń ostrości wzroku
• pomiar ciśnienia tętniczego krwi
• badania specjalistyczne lekarskie i diagnostyczne w razie potrzeby
• podsumowanie badania, z określeniem poziomu i tempa rozwoju fizycznego i dojrzewania płciowego, rozwoju psychospołecznego (ocena orientacyjna), kwalifikacji do grupy na zajęciach wychowania fizycznego i sportu szkolnego oraz ewentualnego problemu zdrowotnego.

 

• ostatnia klasa szkoły ponadgimnazjalnej do ukończenia 19. roku życia

Profilaktyczne badanie lekarskie - bilans zdrowia obejmuje między innymi:

• wywiad od ucznia, z uwzględnieniem czynników ryzyka dla zdrowia oraz zachowań zdrowotnych
• analizę informacji zawartej w karcie badania profilaktycznego od pielęgniarki lub higienistki szkolnej, ze szczególnym uwzględnieniem wyników testów przesiewowych oraz od wychowawcy klasy
• analizę innej dostępnej indywidualnej dokumentacji medycznej
• podsumowanie wyników badania, z określeniem ewentualnego problemu zdrowotnego oraz sugestii i rad dotyczących dalszego kształcenia i wyboru zawodu, przyszłego rodzicielstwa, prozdrowotnego stylu życia, w tym aktywności fizycznej.

 

Oprócz badań profilaktycznych, które przeprowadza lekarz pierwszego kontaktu dziecka lub pielęgniarka pierwszego kontaktu – w szkole wykonywane są dzieciom również badania profilaktyczne, tzw.  testy przesiewowe. Wykonują je pielęgniarki lub higienistki w szkole, a więcej informacji na ten temat znajdziecie Państwo w zakładce Opieka w szkole