• Dla osób obłożnie i przewlekle chorych, które nie wymagają leczenia w szpitalu, przeznaczona jest pielęgniarska domowa opieka długoterminowa.

• Pacjenta kwalifikuje do niej poradnia lekarza rodzinnego. To lekarz lub pielęgniarka POZ ocenia stan pacjenta według przeznaczonej do tego skali Barthel.

• W Wielkopolsce opiekę długoterminową realizują 104 podmioty, które świadczą ją w 124 miejscach.

W 2022 r. w Wielkopolsce z pielęgniarskiej opieki długoterminowej skorzystało prawie 4,5 tys. pacjentów. Łączna kwota refundacji przeznaczona na ten cel przez WOW NFZ wyniosła ponad 33,5 mln złotych. Od stycznia do lutego tego roku z tego rodzaju świadczeń korzystało 3,4 tys. pacjentów, a opieka ta kosztowała niemal 6,5 mln złotych. Od lutego podniesione zostały nakłady finansowe przeznaczane przez Fundusz na opiekę długoterminową. W Wielkopolsce wartość wyceny świadczeń wzrosła o 17 proc. Patrząc przez pryzmat liczb – to niemal 6 mln złotych więcej do końca 2023 r.

– Osoby korzystające z opieki długoterminowej to szczególna grupa pacjentów wymagająca właściwego podejścia i empatii – mówi Agnieszka Pachciarz, dyrektor Wielkopolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ. – Dlatego tego rodzaju świadczenia powinny być realizowane z wyjątkową starannością. Warto, żeby pacjenci i ich rodziny wiedzieli, czego mogą oczekiwać od odwiedzającej ich pielęgniarki lub pielęgniarza.

W naszym regionie opiekę długoterminową w domu pacjenta realizują 104 podmioty, zlokalizowane w 124 miejscach. Opieka długoterminowa to specyficzny rodzaj świadczeń, dla których nie prowadzi się standardowego monitorowania kolejek oczekujących. Z danych przekazywanych przez część podmiotów do wielkopolskiego oddziału NFZ wynika, że średni przewidywany czas oczekiwania w przypadkach stabilnych to 34 dni, a pilnych – 1 dzień. Są to dane uśrednione, co oznacza, że czasy te są różne dla poszczególnych placówek.

Pielęgniarska domowa opieka długoterminowa jest skierowana do tych pacjentów, którzy są obłożnie i przewlekle chorzy, ale jednocześnie pozostają w domu i nie ma potrzeby ich hospitalizacji. Osoby te wymagają systematycznej i intensywnej opieki w warunkach domowych – zarówno ze strony rodziny i opiekunów, jak i pielęgniarki.

W ramach opieki długoterminowej pielęgniarka powinna udzielać szeregu świadczeń. Leczy rany i odleżyny, zmienia opatrunki, wymienia cewniki, podaje leki, podłącza kroplówki czy wykonuje zastrzyki. Dodatkowo, jeśli wymaga tego sytuacja, pomaga pionizować chorego, prowadzi z nim ćwiczenia oddechowe i ogólnousprawniające. Może także, zgodnie z uprawnieniami, przepisywać niektóre leki i wypisywać skierowania na niektóre badania oraz zlecenia na wyroby medyczne (np. pieluchomajtki czy wózki inwalidzkie).

Praca pielęgniarki nie ogranicza się w tym wypadku wyłącznie do chorego. Pozostaje ona w stałym kontakcie z jego opiekunami, edukując ich. Uczy zasad codziennej pielęgnacji, czyli mycia, karmienia, podawania leków czy zmiany pieluchomajtek. Może też doradzić, jak uzyskać niezbędny do rehabilitacji i leczenia sprzęt.

Pielęgniarka powinna być w kontakcie z poradnią podstawowej opieki zdrowotnej, do której należy pacjent. Informuje ją o terminie rozpoczęcia i zakończenia udzielania świadczeń, a także o stanie zdrowia chorego, jeśli zajdą w nim poważne zmiany. Lekarz lub pielęgniarka POZ odgrywają kluczową rolę w objęciu chorego opieką długoterminową. To do poradni rodzinnej powinna się zgłosić jego rodzina lub opiekunowie prawni. Niezbędne jest bowiem skierowanie, do którego dołącza się kartę oceny pacjenta do objęcia pielęgniarską opieką długoterminową domową według skali Barthel. Oceny może dokonać zarówno lekarz, jak i pielęgniarka.

Skala Barthel ocenia stan chorego pod kątem jego codziennej samodzielności, czyli spożywania posiłków, siadania, przemieszczania się, ubierania, utrzymywana higieny i kontrolowania potrzeb fizjologicznych. Do opieki długoterminowej kwalifikują się pacjenci, którzy w tej skali otrzymają maksymalnie 40 punktów. Dodatkowo nie mogą równocześnie korzystać z: domowej opieki dla pacjentów wentylowanych mechanicznie, hospicjum domowego czy stacjonarnego zakładu opiekuńczego. Chory nie może również być w ostrej fazie choroby psychicznej.

Warto pamiętać, że w ramach opieki długoterminowej pacjentowi przysługują co najmniej cztery wizyty pielęgniarki w tygodniu. Odbywają się one w dni robocze w godz. 8-20 i każdą z nich podpisem potwierdza pacjent, członek jego rodziny lub opiekun. W medycznie uzasadnionych przypadkach wizyty mogą odbywać się w weekendy i inne dni wolne od pracy.

Zdecydowana większość pielęgniarek i pielęgniarzy dobrze realizuje opiekę długoterminową. Do WOW NFZ docierają także sygnały dotyczące nieprawidłowości. Pacjenci oraz ich rodziny skarżą się przede wszystkim na zbyt małą liczbę wizyt w tygodniu lub to, że są one zbyt krótkie. Czasami osoby realizujące opiekę długoterminową wyrażają też chęć jedynie edukacji rodziny pacjenta, a nie realnej pomocy.

Jak znaleźć placówkę świadczącą długoterminową opiekę pielęgniarską? Można skorzystać np. z wyszukiwarki „Gdzie się leczyć”, zapytać w poradni POZ, albo zadzwonić pod numer Telefonicznej Informacji Pacjenta – 800 190 590.

Zespół Komunikacji Społecznej i Promocji WOW NFZ