„Słodki, słodszy.… cukrzyca!”

„Słodki, słodszy… cukrzyca” to kampania edukacyjno-informacyjna przygotowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia, której  celem jest pokazanie Polakom, w jak wielu produktach spożywczych znajduje się cukier i jak groźne konsekwencje może mieć jego nadmierne spożywanie. . .
Otyłość i cukrzyca typu II, której zapobieganie i leczenie jest dużym wyzwaniem obecnych czasów, to tylko niektóre skutki diety bogatej w cukier.  Cukrzyca obok ryzyka powikłań zdrowotnych, to także koszty finansowe. Jej leczenie w Polsce pochłania rocznie ok. 7 mld złotych.

W 2019r. Narodowy Fundusz Zdrowia opublikował raport „NFZ dla zdrowia — Cukrzyca”, który alarmował o niepokojącej tendencji wzrostowej w spożyciu cukru ukrytego w różnych produktach spożywczych, teraz powracamy z kolejnymi działaniami.

Cukrzyca i otyłość idą w parze

Według danych NFZ na nadwagę cierpi 3 na 5 dorosłych Polaków, a co 4 mieszkaniec naszego kraju jest otyły. 90% chorych na cukrzycę typu 2 towarzyszy nadwaga lub otyłość. Prognozy są jeszcze mniej optymistyczne – w 2025r. będzie otyłych 26% dorosłych kobiet i 30% dorosłych mężczyzn. Chociaż mniej słodzimy, to jednak spożycie cukru zamiast spadać – wzrosło! Jak to możliwe? To wszystko przez spożycie cukru ukrytego w przekąskach, gotowych potrawach czy słodkich napojach.

Cukier a zdrowie

Spożywanie cukru w nadmiarze to nie tylko nadwaga, otyłość i cukrzyca. Cukier osłabia kolagen i elastyny (białka występujące w tkance łącznej) przyspieszając proces starzenia się skóry. Przyczynia się również do zwiększenia stanów zapalnych organizmu, zaburza funkcjonowanie układu trawiennego i równowagę hormonalną. Konsekwencjami cukrzycy może być także ślepota, niewydolności nerek, zawały serca, udary mózgu i amputacje kończyn dolnych (zgodnie z danymi WHO). 1400 zgonów rocznie w Polsce to efekt nadmiernego spożywania napojów słodzonych. To przez nie nasze życie może być krótsze nawet o 15 lat.

Twarde dane

W latach 2010-2015 sprzedaż napojów energetycznych i napojów izotonicznych wzrosła o 4,4%, do 2336 mln litrów, na kolejne pięć lat (2015-2020) prognozowany jest wzrost o 11,1%. Szczególnie szybko rośnie spożycie napojów energetycznych, w latach 2010-2015 wzrost sprzedaży wynosił 21,6%, a na lata 2015-2020 prognozowany jest wzrost o 51,7% (dane KPMG 2016).

Okiem ekspertów

Dr Małgorzata Gałązka-Sobotka: Państwo polskie zdecydowało się od 2021 roku nałożyć dodatkową opłatę na produkty negatywnie oddziałujące na zdrowie, a w konsekwencji zmienić nawyki konsumentów oraz zachęcić do reformulacji producentów żywności. Pozyskane środki finansowe mają pomóc wzmocnić efekt prozdrowotny odpowiednimi interwencjami, które zostaną sfinansowane przez NFZ, a będą dotyczyć profilaktyki i leczenia chorób i ich powikłań związanych z nadmiernym spożyciem cukru. Musimy bowiem mieć świadomość i liczyć się z tym, że nadmierna ilość substancji słodzących w naszej diecie wywołuje bardzo poważne schorzenia, które generują z kolei wiele innych chorób współtowarzyszących, niosących spustoszenie w zdrowiu, a często odbierających także życie.

Marta Pawłowska Biuro profilaktyki Zdrowotnej NFZ: Polacy muszą postawić na zdrowszą dietę. Dodatkowa opłata ma nas konsumentów zniechęcić do zakupu produktów, które mają znikome lub zerowe wartości prozdrowotne. To bardzo ważny cel. Ale równocześnie ma zachęcić do innych produktów. Podobne rozwiązania wprowadzono w różnych krajach. W Meksyku spadło spożycie napojów gazowanych dosładzanych cukrem, a równocześnie o 10-14% wzrosło spożycie wody. Podobnie doświadczenia ma Katalonia – spożycie słodkich napojów spadło tam o 10%, natomiast w regionach, w których nie ma turystów spadło nawet do 22%.

Oprócz efektu prozdrowotnego mniejszej konsumpcji cukru należy pamiętać także o jednoczesnym efekcie społecznym. Ostatnie 40 lat przyniosło na świecie katastrofalny wzrost nadwagi, otyłości, zachorowań na cukrzycę i choroby dietozależne. W tym  samym czasie w wielu krajach spożycie cukru wzrosło o 50 %, a napojów gazowanych o 300%.

Prof. Leszek Czupryniak Kierownik Kliniki Diabetologii i Chorób Wewnętrznych WUM w Warszawie: Liczba osób z nadwagą i otyłością rośnie. Pandemia koronawirusa do tego walnie się przyczyni. Statystyki pokażą, że w 2020 roku przybędzie osób z nadwagą. Powody są oczywiste: kwarantanna, mniejsza aktywność fizyczna, pogorszenie stanu psychicznego. Jedną z reakcji na pogorszony nastrój czy depresję jest zwiększony apetyt, szczególnie gdy nie wychodzi się z domu. Te negatywne skutki zdrowotne widać szczególnie u dzieci i młodzieży. W przypadku tych grup bijemy na alarm! I to w ich przypadku zmiana zachowań ma największy sens.

Anna Śliwińska Prezes Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków: Dobrze jest tłumaczyć ludziom, jakie są konsekwencje zdrowotne np. z niewłaściwego odżywiania. Ważne jest wskazywanie, dlaczego pacjent ma nadwagę albo jak poprzez modyfikację stylu życia radzić sobie z cukrzycą typu 2, kiedy ona już się pojawi. A niestety, często bierze się ona nie z lat, a dekad złych nawyków. Trzeba mówić pacjentom, jakie nawyki powinni zmienić.

„Słodki, słodszy.… cukrzyca!”

Czy wiesz ile cukru jest w …

• Wodzie „smakowej” - 200ml produktu to 16g cukru, czyli 3,2 łyżeczki
• Płatkach śniadaniowych - 30g produktu to 10-13g cukru, czyli 2-2,3 łyżeczki
• Jogurcie owocowym - 100g produktu to ok.13g cukru, czyli 2,6 łyżeczki
• Serku homogenizowanym (lub inny deser mleczny) - 100g produktu to 12-17 cukru, czyli 2,4-3,4 łyżeczki
• Keczupie - w 15g, czyli 1 łyżce to ok. 2,5g cukru, czyli ½ łyżeczki
• Słodkich napojach (gazowanych i niegazowanych) - w 500ml zawierają 10-11 łyżeczek cukru
• Napoju energetycznym - 250ml zawiera 5,4 łyżeczek cukru,
• „Fit batonie” to ok. 2,5 łyżeczki cukru.

Źródło: Biuro Profilaktyki Zdrowotnej