• Poprawia się opieka nad pacjentami udarowymi w regionie. Zamiast na oddziały internistyczne, coraz więcej z nich trafia na oddziały udarowe i neurologiczne zapewniające specjalistyczne leczenie.

• W Wielkopolsce wszystkie 14 szpitali z oddziałami neurologicznymi posiada łóżka „udarowe”.

• W 2020 roku Szpital Kliniczny w Poznaniu przeprowadził 210 zabiegów trombektomii – najnowocześniejszej metody leczenia udarów.

Poprawa opieki nad pacjentami z udarem, była jednym z priorytetów WOW NFZ na lata 2017-2019. W tym okresie oddział udarowy zostały uruchomiony w Szpitalu Klinicznym im. H. Święcickiego UM w Poznaniu, a w Szpitalu w Puszczykowie zaczął działać oddział neurologiczny z oddziałem udarowym.

– Dzięki wspólnym staraniom przy każdym oddziale neurologicznym w Wielkopolsce istnieje obecnie oddział udarowy, a w Szpitalu Klinicznym UMP realizowany jest program leczenia udarów metodą trombektomii mechanicznej. Pacjentom z udarem zapewniamy w naszym regionie kompleksową opiekę na coraz wyższym poziomie – mówi Agnieszka Pachciarz, dyrektor WOW NFZ. – Cały czas przyglądamy się pracy poszczególnych placówek leczących pacjentów po udarach, przeprowadzamy analizy przesyłanych do nas danych, widzimy, które podmioty najlepiej radzą sobie z realizacją tego rodzaju świadczeń. To pozwala nam podejmować decyzje podnoszące jakość leczenia w Wielkopolsce.

Łącznie w 2020 r. w Wielkopolsce działało 14 oddziałów udarowych. Pięć z nich w Poznaniu, a jeden – w powiecie poznańskim. Pozostałe zlokalizowane były w Kaliszu, Lesznie, Koninie oraz powiatach: gnieźnieńskim, nowotomyskim, śremskim, ostrowskim i pilskim.

Coraz mniej udarów na oddziałach internistycznych

Poprawę jakości leczenia pacjentów z udarami widać na podstawie analizy WOW NFZ. Porównując lata 2015-2020 widoczny jest wzrost liczby hospitalizacji na oddziałach udarowych (z 57 proc. w 2015 r. do 70 proc. w 2019 r. i 67 proc. w ubiegłym), a jednocześnie maleje liczba pacjentów leczonych na oddziałach chorób wewnętrznych (z 20 proc. w 2015 r. do 9 proc. w ubiegłym). To dobra informacja, ponieważ jeszcze kilka lat temu chorzy częściej trafiali na oddziały internistyczne. Jednak to na „udarówkach” pacjent może uzyskać wysokospecjalistyczną pomoc. Nie ma też mowy o przekłamaniu w tych wynikach, ponieważ żeby szpital wykazał leczenie na tzw. „łóżku udarowym”, pacjent faktycznie musi na nie trafić.

Pozytywnym trendem, mimo roku pandemii, jest utrzymanie wyraźnego spadku leczenia pacjentów z udarem na oddziałach internistycznych. Na oddziałach neurologicznych i udarowych w 2020 roku zanotowano niewiele mniej rozpoznanych udarów w stosunku do 2019 roku (6645 w 2019 do 6440 w 2020 roku), ale nadal leczono tam więcej pacjentów udarowych niż w latach poprzednich.

Rośnie znaczenie leczenia trombolitycznego

Z roku na rok regularnie wzrasta też popularność nowoczesnych metod leczenia w Wielkopolsce – trombolizy i trombektomii. Stosowane są one u pacjentów z udarami niedokrwiennymi mózgu. Statystycznie to około 80 proc. przypadków wszystkich diagnozowanych udarów w Polsce, ale w Wielkopolsce od 5 lat stosunek ten wynosi aż 88 proc.

Leczenie specjalistyczne można zastosować jedynie w ostrej fazie udaru, dlatego dla chorych najważniejszy jest czas, w jakim zostanie im udzielona pomoc. Tromboliza polega na podaniu substancji, która rozpuszcza skrzepliny uniemożliwiające przepływ krwi, a trombektomia na ich mechanicznym usunięciu.

W 2019 r. leczenie trombolityczne sprawozdano w 1016 hospitalizacjach, co w stosunku do 2018 r. dało wzrost o 19 proc., a w odniesieniu do 2015 r. – aż o 65 proc. Z kolei w 2020 r. – przy mniejszej ogólnej liczbie udarów – odnotowano 945 takich hospitalizacji.

Skalę wzrostu znaczenia tej metody w leczeniu pacjentów z udarem niedokrwiennym pokazuje też średnia miesięczna wykonanych tromboliz za każdy rok. W 2015 r. wynosiła 51 przypadków, w 2020 r. – 80, a najwyższa była rok wcześniej, osiągając 85.

Udany pilotaż trombektomii

W listopadzie 2018 r. na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia podjęto decyzję o rozpoczęciu pilotażowego programu leczenia udaru niedokrwiennego w ostrej fazie udaru za pomocą trombektomii mechanicznej. Od lipca 2019 r. zajmuje się tym w Wielkopolsce poznański Szpital Kliniczny im. Heliodora Święcickiego UMP. W okresie od lipca do grudnia 2019 r. jego lekarze wykonali 93 takie zabiegi (średnio 15 w miesiącu), a już przez cały 2020 r. – 210 trombektomii, co daje wzrost średniej do 18 zabiegów miesięcznie.

Choć w poznańskiej klinice leczy się głównie pacjentów z województwa wielkopolskiego, to do grudnia ubiegłego roku trafiło do niej też np. 20 pacjentów z województwa lubuskiego, w którym do 26 listopada 2020 r. nie było ośrodka wykonującego trombektomię. W okresie od lipca 2019 r. do końca 2020 r. zabieg ten wykonywano najczęściej u pacjentów subregionu poznańskiego (58 proc. przypadków).

W przypadku trombektomii dominującym trybem przyjęcia na zabieg jest przeniesienie z innego szpitala (74 proc.), a zdecydowanie rzadziej przyjęcie nagłe (16 proc. przypadków). W kwalifikowaniu do zabiegu pozytywnie wyróżnia się Szpital w Pile. W omawianym okresie przekazał on na niego 41 pacjentów, z czego aż 34 (83 proc.) zakwalifikował do trombektomii w czasie przyjęcia na SOR. Taka szybkość podejmowania decyzji jest szczególnie istotna, gdy dla chorego z udarem liczy się każda godzina.

Najwięcej zabiegów trombektomii w Wielkopolsce (53) zlecił do końca 2020 r. realizator programu, czyli Szpital Kliniczny UMP.

Jakie są efekty zabiegów? W ponad połowie przypadków (54 proc.) pacjenci po hospitalizacji są kierowani do leczenia ambulatoryjnego. Co czwarty chory po trombektomii trafia na dalsze leczenie do innego szpitala. W 17 proc. przypadków mimo zabiegu nie udało się uratować pacjenta z udarem.

Udarów nieznacznie mniej

W  2020 r. w województwie wielkopolskim sprawozdano o 479 hospitalizacji mniej z powodu udaru mózgu niż rok wcześniej. Porównując liczbę hospitalizacji udarowych miesiąc do miesiąca za lata 2019-2020 widać spadek u szczytów fal pandemii COVID-19 - w kwietniu, a następnie listopadzie ubiegłego roku. W poprzednich latach w tych miesiącach także zdarzało się nam obserwować spadek liczby diagnozowanych udarów mózgu, lecz nie tak wyraźny.

Najwięcej hospitalizacji udarowych w województwie wielkopolskim odnotował w 2020 r. Szpital Wojewódzki w Poznaniu – 780. Choć przez cały rok obserwowana była niewielka tendencja spadkowa w liczbie udarów, nie przełożyło się to na wszystkie szpitale. Np. w Kaliszu i Pile, które w tej klasyfikacji zajmują drugie i trzecie miejsce w regionie, leczono więcej pacjentów niż w 2019 r. W Kaliszu odnotowano 605 hospitalizacji udarowych (przy 584 rok wcześniej), w Pile – 583 (przy 550 w 2019 r.).

 

Źródło: Zespół Komunikacji Społecznej WOW NFZ